Met een bus (bijna) vol met landschapsarchitecten en -ontwerpers, ecologen en vakgenoten vertrok op woensdag 25 juni een delegatie van Het Plein naar Duitsland. Onze eerste buitenlandexcursie was een feit! We bezochten in Düsseldorf het gebouw genaamd Ko-Bögen II en reden daarna door naar het steeds weer verrassende Landschaftspark Duisburg. In Düsseldorf verbaasden we ons over de opbouw, de techniek en de aandacht voor elk detail. In Duisburg vergaapten we ons aan de combinatie van beton, staal, natuur en vrijetijdsmogelijkheden. En natuurlijk werd er volop kennisgedeeld en bijgekletst met oude en nieuwe bekenden.
Ko Bögen II, zie foto’s hierboven, is gebouwd tussen 2018 en 2021. De groene gevels vormen de achterzijde. Aan de voorkant heeft het gebouw een glazen vliesgevel, het biedt onderdak aan diverse grote winkels. Aan de gevels zijn meer dan 2.500 plantenbakken bevestigd die gezamenlijk ruim 8 kilometer aan beukenhaag bevatten. Het is Europa’s grootste groene façade. Hoewel de groei van de haag goed gaat, hebben de planten de laatste jaren te kampen met zigeunermot. Daarvoor zijn er vallen opgezet en is een bestrijding opgezet met goede resultaten. Aan de buitenkant van het gebouw is een stalen constructie gebouwd waaraan de plantenbakken zijn bevestigd.
Alle bakken zijn uitgerust met een eigen nummer en qr-code. Het nummer was nodig voor de bouw, zodat de juiste bak op de juiste plaats kwam. Dankzij de qr-code kan van elke bak afzonderlijk het watergiftsysteem (druppelslangen) bediend worden en is er dankzij sensoren zicht op vocht, pH- en andere waarden. Bovenin het gebouw zit de digitale aansturing van het onderhoud. Toen we vervolgens nog wat trappen beklommen, zagen we dat ook het dak volledig is bedekt met rijen beukhaag. Dankzij deze groene laag om en op het gebouw is de temperatuur binnen, wanneer de zon schijnt, 4 graden Celsius lager dan buiten, waardoor de airco minder hard hoeft te werken. In de kelder van het gebouw kregen we een kijkje in de aansturing van het toedienen van mest- en voedingsstoffen. Het is duidelijk dat er enorm veel techniek schuilgaat achter deze opvallende groene gevels.
Esthetisch en technisch dus een kunststukje, al werd door de aanwezigen wel de vraag gesteld wat deze groene ‘bekleding’ bijdraagt aan de biodiversiteit.
Na het bezoek stapten we weer in de bus om een bezoek te brengen aan Landschaftspark Duisburg. Ooit het hart van het Rührgebied, nu een uitgestrekt natuurgebied met daarin nog markante overblijfselen uit het industriële verleden. Vaak met een andere functie. Denk aan een klimgebied, een waterwerk voor kinderen en een glijbaan die door een muur van zo’n twee meter dik gaat.
(tekst gaat verder onder de vele, want mooie, foto’s)
In de jaren ’80 is er een kolen- en staalcrisis. Als gevolg daarvan dreigen heel veel staalbedrijven in het Rührgebied te worden gesloten. Daarmee begint het verhaal van wat nu het Landschaftspark Duisburg is. Na en ondanks demonstraties worden de bedrijven toch gesloten, maar wordt er door de druk die daardoor ontstaan is, veel geld vrijgemaakt om het Rührgebied te ontwikkelen. In 1989 wordt uit het vastgoedfonds 200ha opgekocht met als doel dit gebied als landschapspark in te richten. Dat park moest innovatief, ecologisch, betaalbaar, interessant en voor veel mensen toegankelijk en de moeite waard zijn. In die tijd wist men nog niet zo goed hoe met een dergelijk gebied om te gaan. Er waren al veel burgerinitiatieven met rondleidingen, dus er was ook veel betrokkenheid.
Voor de herinrichting is een prijsvraag uitgeschreven waarop wereldwijd zo’n 50 bureaus hebben ingeschreven. Omdat er, vanwege de complexiteit van het gebied zorg was over de potentiële plannen en inrichtingen, koos de overheid vervolgens voor wat lijkt op de Nederlandse aanbestedingsprocedure, waarbij er vijf teams, zowel Duits als uit het buitenland, zijn uitgenodigd om binnen een half jaar op locatie een plan te maken. In die tijd zijn er ook vegetatie-inventarisaties gemaakt. Wat groeit hier eigenlijk?
Het nieuwe ontwerp, van Peter Latz, is een combinatie van oude structuren waaraan nieuwe lagen zijn toegevoegd. Bepalend onderdeel is de rivier De Alter Emscher dat destijds als open riool fungeerde. Inmiddels is het riool daarvan afgescheiden en niet meer open en vormt de rivier, die zo’n drie kilometer door het park slingert, het decor voor het Wasserpark. Verder zijn er landschappelijke velden, het spoorwegpark en is het oude stratenpark nog zichtbaar. Wie door het park loopt, komt steeds andere tuinen en omgevingen tegen met een verrassende inrichting. Ecologie is vanzelfsprekend belangrijk.
Er zijn nog verschillende hoogovens en andere gebouwen bewaard gebleven, waarvan hoogoven 5 beklommen kan worden tot vrij duizelingwekkende hoogte. Zo zijn er allerlei elementen van de oorspronkelijke industrie bewaard gebleven. Zoals hierboven te zien is, biedt het park zeer uiteenlopende beelden, van intiem naar immens en van verroest staal naar groen. Een bezoek waard!
Na een gezellig diner rijden we, nog steeds volop in gesprek, terug naar de opstapplek.
Het Plein bereidt zich nu voor op de Vakbeurs Open Dagen, waarin we ernaar streven om tijdens deze dagen opnieuw een walkhop langs bijzondere gerealiseerde projecten te organiseren. Blijf ons volgen en blijf op de hoogte!